Медиа Полиси институтунун юристтери КР Жогорку Сотунун Kaktus.media сайтынын «Вечерний Бишкек» медиасына 600 миң сом төлөп берүүгө милдеттендирген чечимин адилетсиз деп эсептешет.
Белгилүү болгондой, Жогорку соттун чечими акыркы жана даттанууга жатпайт.
Доо арыз 2023-жылдын кышында Бишкектин Биринчи май райондук сотуна берилген. Буга “Вечерний Бишкек” гезитинин жабылышы жана кызматкерлердин иштен алынышы тууралуу макала себеп болду. Жалпысынан доо 50 млн сомду түзгөн. Анын 25 млн сомун басылма журналист Диля Юсуповадан, Башкы редактор Наталья Темирбаевадан жана негиздөөчүсү Дина Масловадан талап кылган. Калган 25 миллион сомду “Вечерний Бишкек” басылманын өзүнөн талап кылган.
Биринчи май райондук сотунун судьясы Жылдыз Сайдылдаева “Вечерний Бишкек” жабык акционердик коомунун доо арызын жарым-жартылай канааттандырып, билдирүүнүн банкрот тууралуу бөлүгүн чындыкка дал келбейт деп тапты. Мындан тышкары, сот журналист Диля Юсуповадан 500 миң сом жана «ПроМедиа плюс» коомдук фондунан 500 миң сом юридикалык жакка келтирилген моралдык зыяндын ордун толтуруу, ошондой эле 700 сом өлчөмүндө мамлекеттик алым өндүрүү чечимин чыгарды.
Райондук соттун чечими менен макул болбой, тараптар Бишкек шаардык сотуна апелляциялык арыз менен кайрылышкан, анда коллегия райондук инстанциянын чечимин күчүндө калтырган.
Тараптар шаардык соттун чечимине кайрадан даттануу үчүн Жогорку сотко кайрылышты.
Тажрыйбалуу юристтер юридикалык жактын моралдык зыянын компенсациялоо чечими өтө талаштуу экенин белгилешет.
Бирок, жума күнү, 10-ноябрда, Жогорку соттун судьялардан турган коллегиясы Маргарита Мельникова, Дилбар Кулматова жана Болотбек Батыралиев “Вечерний Бишкек” жабык акционердик коомунун “ПроМедиа Плюс” коомдук фондуна карата доосу боюнча кассациялык даттанууга карата чечим чыгарышты.
Ал эки инстанциянын моралдык зыян өндүрүү боюнча чечимин жарым-жартылай өзгөртүп, журналист Диля Юсуповадан 100 миң сомдун ордуна 500 миң сом өндүрүп берүүнү чечти. Калган бөлүгүндө чечим өзгөрүүсүз калган.
«Биз гезиттин каржылык жактан төлөгөнгө алы жетпейт экенин таанышыбыз керек», – деди Kaktus.media сайтынын негиздөөчүсү Дина Маслова Kloopко. Бирок, эң кызыгы, “Вечерка” гезит катары чыкпай жатат деп биз дээрлик бир жылдан бери соттошуп жатабыз, ал чындыгында эле чыкпай жатат. Бул соттун чечими абсурд жана күлкүлүү”.
Маслова кошумчалагандай, юридикалык жак моралдык жактан жабыркай албайт, ошондуктан сот журналист менен фонддон моралдык чыгымды өндүрүп албашы керек болчу.
“Мен боелгон имарат моралдык жактан азап чегип ыйлап жатканын элестеттим”, — деди Маслова. Жогорку сот муну тастыктады. Кечээ биздин өкүлдөр чыгып сүйлөп, 1 миллион өндүрүү пропорциялуу эмес экенин айтышты. Мен дагы чыгып бизде адамды кыйноо үчүн 50 миң сом өндүрүлөөрүн кошумчаладым”.
Маслованын айтымында, журналист Диля Юсуповадан компенсация төлөө азыр басылма үчүн артыкчылыктуу маселе. Андан кийин фонд талап кылынган 500 миң сомду жарым-жартылай төлөп берет.
Нурбек Сыдыков, “Медиа Полиси Институту” коомдук фондунун юристи:
– Журналист Диля Юсуповадан “Вечерний Бишкек” жабык акционердик коомунун пайдасына келтирилген моралдык зыяндын өлчөмү 500 миңден 100 миң сомго чейин азайганы менен, биз соттун чечимине абдан тынчсызданып жатабыз. Ал эми моралдык зыянды юридикалык жактан өндүрүп алуу мүмкүн болбогондуктан, ал келтирилген моралдык азаптан улам жеке адамдын пайдасына гана өндүрүлүшү мүмкүн.
Буга байланыштуу биз БУУнун Адам укуктары боюнча комитетине жана башка эл аралык уюмдарга жеке арыз берүү мүмкүнчүлүгүн карап жатабыз.
Акмат Алагушев, “Медиа Полиси Институту” коомдук фондунун юристи:
– Соттун бүгүнкү чечими, мурдагы төмөнкү инстанциялардагы соттордун чечимдери сыяктуу эле, бир беткей мыйзамсыз. Ал эми моралдык зыяндын компенсациясынын өлчөмү 500 миң сомдон 100 миң сомго чейин төмөндөтүлгөнү жагдайды өзгөртпөйт.
Чечим чоң кысым астында кабыл алынганы айдан ачык көрүнүп турат, буга далил соттун тыныгуу жарыялагандыгы.
Жана сот процессинин жүрүшүндө судьялар бир дагы суроо беришкен жок. Чечимдин аткарылышына келсек, акча чогултуу тууралуу талкуу жүрүүдө. Мындай мыйзамсыз чечимдер ЖМК жана журналисттерди бириктирет деп ойлойм. Мындай мыйзамсыздык башыбызды бириктирет.
Көз карандысыз басылма жыл сайын бийлик тарабынан кысымга алынып, алардын тарапкерлеринин агрессивдүү чабуулдарына кабылып келет.
2017-жылы “ПроМедиа Плюс” коомдук фондунун редакциялык жамааты, буга чейин zanoza.kg сайты КР экс-президенти Алмазбек Атамбаев тарабынан басылманын журналисттерине карата миллиондогон доолор менен узак соттук процесстен өттү.
Zanoza.kg: сот чечимдери жана миллиондогон долларлык доо арыздар
2018-жылы экс-президент медиа коомчулуктун жана Журналисттерди коргоо боюнча көптөгөн эл аралык уюмдардын кайрылууларынан кийин доо арыздардын материалдык бөлүгүн кайтарып алган.
2022 жылы кылмыш курамынын жоктугу үчүн кылмыш иши токтотулган.
Эске салсак, 28-январда Kaktus.media редакциясынын имаратынын алдында митинг уюштурулган. Нааразылык акциясына чыккандардын талабы журналисттердин Кыргыз — тажик чек арасындагы жаңжал тууралуу маалымат — Asia Plus тажик сайтынан көчүрүп кайра чыгарганы үчүн басылманы жабуу болгон. Кийинчерээк Башкы прокуратура чек ара аймагындагы куралдуу жаңжал тууралуу жарыяланган макалага байланыштуу факты боюнча кылмыш иши козголгону тууралуу маалымат тараткан. ЖМК кызматкерлери Бишкек прокуратурасына суракка чакырылган.
ЖМКнын материалдары боюнча:
kaktus.media
kloop.kg
